Riool nog teveel dumpplaats van doekjes

Riool nog teveel dumpplaats van doekjes

REGIO – Billen- en schoonmaakdoekjes grootste boosdoeners. Riool is nog teveel dumpplaats voor billen- en schoonmaakdoekjes, maandverband, inlegkruisjes, luiers en de plakstrips daarvan, tampons, watten, etensresten, koffie- en theeprut, pleisters, frituurvet.

Het zijn voorbeelden van producten die nog altijd door het toilet worden gespoeld. Schoonmaak- en billendoekjes, vet, frituurvet en olie veroorzaken verstoppingen in het riool en storingen in rioolgemalen en pompen. Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) vraagt aandacht voor het doorspoelgedrag en roept op alleen de drie P’s door het toilet te spoelen: plas, poep en papier, ( toiletpapier en geen kranten of zo Red.)

Gemiddeld lost het waterschap dagelijks een storing in een rioolgemaal op doordat er zich allerlei zaken die er niet thuishoren ophopen en samenklonteren. De kosten hiervoor bedragen tussen de 250 en 300 euro per keer. Problemen kunnen ontstaan zowel bij bewoners thuis als in rioolgemalen en op rioolwaterzuiveringen.

Chemische stoffen

Naast vaste stoffen richten ook chemische stoffen schade aan. Denk hierbij aan motorolie, petroleum, ammoniak, chloor, bestrijdingsmiddelen, medicijnen en lijm- en verfresten. Al deze middelen komen via de riolering uiteindelijk op een rioolwaterzuivering terecht. Daar kunnen niet al deze stoffen volledig worden afgebroken, waardoor ze gedeeltelijk ongezuiverd worden afgevoerd op rivieren, kanalen en sloten.

Landelijk wordt onderzoek gedaan naar oplossingen. Hierbij wordt zowel gekeken naar aanpak bij de bron (hoe zorgen we ervoor dat de stoffen niet in het riool terecht komen?) als naar zogeheten ‘end-of-pipe-oplossingen’ (hoe kunnen de stoffen alsnog uit het water worden verwijderd op rioolwaterzuiveringen?).

10,5 miljoen doekjes
Eerder dit jaar bleek uit onderzoek van de Unie van Waterschappen dat bijna één op de tien Nederlanders aangeeft wel eens billendoekjes door het toilet te spoelen. Omgerekend zijn dat zo’n 1,5 miljoen mensen. Uitgaande van dagelijks gebruik zou het gaan om een afvalberg van wekelijks 10,5 miljoen doekjes. Bron

Stikstofcrisis’ bezorgde Soesterberg bijna een ramp met explosief riool

Stikstofcrisis’ bezorgde Soesterberg bijna
een ramp met explosief riool

Het dreigde in september een milieuramp én een drinkwaterramp voor Soest en de stad Utrecht te worden, het op springen staande 1,5 kilometer lange persriool door militair oefenterrein De Vlasakkers bij Soesterberg. Op het nippertje kwam het goed, doordat een boze burgemeester Rob Metz van Soest op eigen houtje de ‘stikstofcrisis‘ negeerde. Een reconstructie met een bizarre afloop.

1 Waarom is de vervanging van het explosieve riool op het laatste moment begonnen?

Vanwege de uitspraak van de Raad van State eind mei over stikstofuitstoot mochten er vanaf eind mei geen nieuwe (bouw)projecten, die mogelijk te veel stikstofverbindingen uitstoten, worden uitgevoerd. Dus ook geen aanleg van een nieuw riool. Terwijl al eind 2016 duidelijk was dat het riool hoognodig moest worden vervangen. Alleen doordat Metz op 29 augustus een noodverordening instelde, wat burgemeesters alleen bij ernstig gevaar mogen doen, kon het waterschap alsnog aan de slag.

2 Hoe kan de reparatie van een riool in vredesnaam stikstof uitstoten?

,,Tsja, dat zijn de vrachtwagens die de rioolbuizen komen brengen en de graafmachines, heel simpel’’, zegt heemraad van Waterschap Vallei en Veluwe Bert van Vreeswijk.

3 Waarom gaf Utrecht ondanks de noodsituatie geen groen licht?

De provincie wilde, volgens de reconstructie van Metz, vanwege de uitspraak van de Raad van State niet beoordelen of deze rioolreparatie haar toestemming op grond van de Wet Natuurbescherming nodig had. Het was zo afgesproken met het rijk en alle andere 11 provincies wegens de stikstofuitspraak. Het was allemaal niet nodig geweest, vond de burgemeester, als de provincie had meegewerkt. Was er een ramp gebeurd, dan had de provincie dit op haar geweten, vond Metz.

4 Verwijt het waterschap de provincie ook dat ze niet heeft doorgepakt?

Van Vreeswijk neemt niet die stevige taal van Metz in zijn mond en hij heeft al helemaal geen gedeputeerde door de telefoon getrokken. ,,Ik kan me het probleem van de provincie wel voorstellen. Had de provincie toch ja gezegd, dan waren er bezwaren gekomen en had de klus moeten worden stilgelegd. De beste oplossing die nu is genomen, is de keuze van Metz. Hij is daar 100 procent voor verantwoordelijk en wij waren er wel blij mee.’’

5 Maar als een riool dreigt te ontploffen, dan ga je toch meteen aan de slag?

Van Vreeswijk: ,,Dat kan je alleen doen als het riool eenmaal geknapt is. Dan is er een calamiteit en bij een calamiteit kan alles. Zolang die er niet is, moet je volgens de normale regels een omgevingsvergunning aanvragen. Alles stond klaar, de vergunning en ontheffingen hadden we. We hadden wel haast vanwege het grote risico op een breuk en de gevolgen voor de waterwinning voor de gemeenten Soest en Utrecht. We moesten opschieten, ook omdat de ontheffing van de Wet Natuurbescherming voor hagedissen eind dit jaar afliep en ook met Defensie hadden we afspraken gemaakt om tot eind 2019 op haar terrein te mogen werken.’’

6 Wat moest er dan gebeuren om een natuurontheffing te kunnen krijgen?

De zandhagedis, de vleermuizen, de heide, kortom de natuur, mogen niet lijden onder een aanlegproject. Het onderzoek naar de aanwezigheid van vleermuizen duurt bij zo’n vergunning een jaar. Langs het traject waar het riool wordt vervangen zijn aan beide kanten schermen geplaatst om de zandhagedis tegen te houden. ,,Van tevoren hebben ecologen daartussen hagedissen weggevangen’’, legt de projectleider uit. ,,We hebben ook geprobeerd om bomen te sparen. Er zijn er zo weinig mogelijk uitgehaald, een paar maar.’’

7 Wanneer ontdekte het waterschap hoe slecht het riool was?

Het probleem dook in 2016 op toen er een riool moest worden gepland voor de nieuwe woonwijk De Groene Hoogte in Soesterberg, naast de sauna. Van Vreeswijk: ,,In de plannen waren ze vergeten, nota bene, een rioolleiding mee te nemen. Toen duidelijk werd dat de dichterbij gelegen zuiveringen in Zeist en De Bilt vol waren, moesten we kijken naar Soest. En toen zijn we gaan kijken naar de leiding die over de Vlasakkers naar Soesterberg loopt. Toen bleek hoe slecht die was. Anders waren we het trouwens ook wel tegengekomen, want we inspecteren momenteel elke zes jaar de riolen.’’

8 Hoe komt het dat dat riool zo slecht was?

Teeuwisse: ,,De leiding is van asbestcement. Asbestcement wordt niet meer toegepast, maar veel rioleringen bestaan nog uit dat materiaal. Op de lange termijn kan het cement oplossen, maar er zijn ook genoeg voorbeelden van asbestcementleidingen die nog jarenlang voort kunnen. Deze bleek lekken te hebben. Dat komt van binnenuit, van zuren in het water. Toen werd duidelijk dat we hem moesten vervangen.’’ De nieuwe buizen zijn van kunststof; het oude riool is in 1978 aangelegd.

9 Is er door de lekken al afvalwater in de natuur terechtgekomen?

Van Vreeswijk: ,,Ja maar dat valt gelukkig erg mee. Het riool ligt in een dicht zandpakket dat een bepaalde druk heeft.’’ Teeuwisse: ,,Het water vormde een gat waarin het blijft staan en zich dan niet verder verspreidt.’’ In 2014 is al een lek gerepareerd – dat mocht meteen want het was een calamiteit – en in 2017 ook nog een keer. De vervuilde grond in 2014 is inmiddels afgegraven, het lek in 2017 was heel snel ontdekt en de omgeving heeft geen schade opgelopen volgens het waterschap.

10 Wat was het allerzwartste scenario geweest?

Vijf uur met vrachtwa­gens het rioolwater afvoeren had meer uitstoot gekost dan aanleg riool

Bert van Vreeswijk, heemraad waterschap

Als een grote hoeveelheid afvalwater (een mooi woord voor alles wat uit de wc en de gootsteen komt) in de natuur terechtgekomen was, zou de heide verdwijnen door snelle vergrassing, zo schetste Metz begin oktober de situatie, en nog erger: dan zouden de waterwinputten in de buurt besmet worden met rioolwater. De enige oplossing is dan: riool meteen afsluiten en vrachtwagens laten komen. Tien vrachtwagens per uur hadden dan 24 uur onafgebroken het afvalwater moeten afvoeren naar andere rioolzuiveringen. Van Vreeswijk: ,,Dat betekent dat na vijf uur de uitstoot van de vrachtwagens al hoger zou zijn dan de uitstoot van de totale uitvoering van het project.’’

Afloop

Hoe bizar kan het lopen: achteraf bleek dat de consternatie over het slechte riool niet nodig was geweest. Uit de nieuwe rekenmethoden die het ministerie van Landbouw op 16 september vrijgaf, bleek dat de verwachte stikstofuitstoot op de twee meest dichtbijgelegen Natura2000-gebieden (polder Arkemheen en de Vechtse Plassen) niet hoger dan de norm (0,002926 mol per hectare per jaar) zal zijn. Dus: er was geen schadelijke stikstofuitstoot te verwachten, bevestigde het ministerie ook aan Metz. De noodverordening trok hij op 25 september om 12.14 uur in. Staatsrechtelijk uniek omdat de gemeenteraad die nog niet eens had bekrachtigd.

Bron

Zoektocht in Brusselse rioleringen: “Wellicht elk jaar 5 

Zoektocht in Brusselse rioleringen: "Wellicht elk jaar 5 kilogram goud en 70 kilogram zilver tussen slib"

Onderzoekers van de VUB en de ULB werken momenteel samen aan een opmerkelijk project. Ze bekijken of het mogelijk is om edelmetalen, zoals goud en zilver, te oogsten uit het slib van de rioolwaterzuiveringsinstallaties in Brussel. Het onderzoek loopt ondertussen al een half jaar, en één ding is zeker: er hoopt zich behoorlijk wat op in de Brusselse riolering.
Een groep universitaire onderzoekers spit momenteel uit hoe rendabel het zou zijn om zilver en goud te ontginnen in de Brusselse riolering. Want we staan er misschien niet echt bij stil, maar die edelmetalen komen wel degelijk via verschillende kanalen in ons afvalwater terecht.

De riolering: een kleine goudmijn?

Denk maar aan de momenten waarop we onze handen wassen zonder daarbij onze gouden sieraden uit te doen. Door de erosie van die juwelen spoelen we eigenlijk constant kleine deeltjes goud door de gootsteen. "Maar goud zit ook in bepaalde medicijnen tegen reuma," zegt VUB-onderzoekster Natacha Brion. "En zilver wordt regelmatig gebruikt als een middel om bacteriën te doden. In sportkledij zitten er vaak nanodeeltjes zilver, omdat die zweetgeuren bestrijden. Wanneer je die kledij wast, komt het zilver ook in het rioolwater terecht."

70 kilogram zilver per jaar

Momenteel proberen de onderzoekers in kaart te brengen hoe groot de potentiële buit zou kunnen zijn. Op een half jaar tijd hebben ze al een aantal stalen slib geanalyseerd. "Tot nu toe hebben we in die stalen 0.5 tot 1 gram goud gevonden per ton droog slib. De zilverconcentratie ligt zelfs 10 keer hoger: daarvan vinden we 5 tot 10 gram terug per ton slib." Afgaand op die eerste resultaten voorspelt Brion voor heel Brussel een behoorlijke buit: "Als we kijken naar de hoeveelheid slib in het hele gewest, dan verwachten we daar jaarlijks 5 kilogram goud en 70 kilogram zilver op te kunnen halen. Dat zijn toch geen verwaarloosbare hoeveelheden."

Stedelijke ontginning: een groen proces?

Volgens Brion is het belangrijk dat er ingezet wordt op onderzoek naar stedelijke ontginning. Want de natuurlijke ertsen worden steeds schaarser. "Er wordt geschat dat de ertsen die we nu traditioneel uit de mijnen halen binnen dit en 20 jaar uitgeput zullen zijn. Bovendien gaat de traditionele mijnbouw ook vaak ten koste van heel wat natuurgebied. We bekijken daarom of we niet kunnen inzetten op alternatieve ontginning."
Het onderzoek loopt nog tot eind februari 2022. De komende maanden zal het team onderzoeken of ze de edelmetalen op een milieubewuste manier uit het slib kunnen filteren om het daarna te recycleren. Bron

Riolering in India

Niemand in India geeft om de poepschrapers

Reportage | Riolen Nog steeds laat India de Valmiki’s, mannen en vrouwen op de bodem van het kastenstelsel, in de stront zakken. Letterlijk. Handmatig rioolreinigen is allang verboden, maar het gebeurt toch, met doden tot gevolg.

De 26-jarige Joney maakt riolen schoon in Ghaziabad, een voorstad van de Indiase hoofdstad New Delhi.Foto Rajat Gupta/EPA 

De uitwerpselen die langsdrijven. De witte schuimlaag die alles bedekt en die zijn huid doet branden. Die warme, zure geur van rot en poep en drek die hem steeds weer doet denken dat hij gaat stikken. Het riool is geen plaats voor mensen, dat weet Rakesh, 40. Maar hij moet eten. En dit is wat zij doen.

Met ‘zij’ bedoelt Rakesh zijn gemeenschap, de Valmiki’s. De mannen en vrouwen op de bodem van het complexe kastesysteem dat voor veel Indiërs nog altijd dicteert wie wat mag dragen, wie met wie mag trouwen en wie welk werk doet. Preken en lesgeven is voor Brahmanen. Stront scheppen en riolen ontstoppen voor Valmiki’s.

Niemand had Rakesh, lang en dun en met een permanente frons, ooit verteld dat er gevaar dreigde in de smalle rioolputten waarin hij zich dagelijks liet zakken. „Ik maakte mijn eigen inschatting”, zegt hij. Die zondagmiddag in augustus kreeg hij daar de kans niet toe.

Terwijl het nieuwe India van premier Narendra Modi doorstoomt richting een moderne wereldeconomie, compleet met ‘smart cities’ en een eigen ruimteprogramma, bewijzen mannen als Rakesh dat het oude India anno 2019 nog springlevend is. Ze behoren tot statistieken waar politici liever niet over praten.

Vijftig, bijvoorbeeld: het aantal mannen dat volgens een speciale commissie in de eerste helft van dit jaar stierf terwijl ze in het riool werkten, gestikt in de giftige gassen die er hingen. Tegen de landelijke krant The Indian Express zei de commissievoorzitter dat het werkelijke aantal waarschijnlijk hoger ligt: de cijfers komen van slechts een fractie van de deelstaten.

Manual scavenging, handmatig reinigen, zoals deze praktijk heet, is sinds 1993 verboden in India. Maar zoals wel vaker blijken oude gebruiken sterker dan wetten. De schattingen lopen uiteen van tienduizenden tot enkele miljoenen Indiërs die nog altijd drek uit riolen schrapen, voor niet meer dan een paar euro per dag en zonder enige bescherming.

Ieder jaar weer vallen daarbij tientallen doden. De speciale commissie die de naleving van het verbod moet controleren, telde er iets meer dan 800 sinds 1993. Maar in een klein kantoortje in het noorden van Delhi vertellen grote stapels papieren dossiers een ander verhaal. Ze liggen bezaaid over de grond, op bureaus en in kasten. Ieder dossier is een leven dat eindigde in het riool, meer dan duizend in totaal.

„Dat zijn de zaken waarvan we documenten hebben, zoals politierapporten en overlijdensaktes”, zegt Bezwada Wilson, 53. Zijn organisatie Safai Karmachari Andolan (Beweging van Sanitair Werkers) begon een paar jaar geleden met het aanleggen van een database die inmiddels drie decennia bestrijkt.

Gemakkelijk is dat niet. Vrijwilligers in het hele land registreren de stoffelijk overschotten en zoeken nabestaanden op. Ze verzamelen bewijs dat de sterfgevallen géén ongeluk waren, zoals achteraf vaak de officiële lezing is. „Er is geen enkele transparantie”, foetert Wilson, wiens vader poep schepte uit wc’s zonder afvoer. „Zelfs niet wanneer er doden vallen.”

Dat komt mede doordat de meesten van hen dit werk informeel doen, ingehuurd door aannemers en onderaannemers die weten bij wie ze moeten zijn voor dergelijke klusjes.

Verlegenheid

Rakesh was net een hamer gaan halen. Wacht op mij, had hij tegen de andere drie jongens gezegd. Maar toen hij niet veel later terugkeerde naar het mansbrede gat in de weg in het zuiden van Delhi had zich daaromheen een meute verzameld. De drie hadden niet gewacht. Eén voor één waren ze in de zes meter diepe rioolput verdwenen.

En één voor één waren ze flauwgevallen.

Misschien kon Rakesh hen nog redden, zeiden omstanders. Gestript tot zijn onderbroek en met een touw om zijn middel liet hij zich naar beneden zakken. Vrijwel meteen voelde ook hij zijn hoofd zwaar worden, zijn ogen wegdraaien. Hij schreeuwde, er werd van boven aan het touw getrokken. Aan het einde van de dag had alleen Rakesh het overleefd.

Het was die zomer in 2017 niet het enige incident dat de lokale regering in Delhi in verlegenheid bracht. In iets meer dan een maand tijd vielen tien doden in riolen en septische tanks verspreid over de hoofdstad. En ook daarna liep de teller door.

Begin dit jaar presenteerde de regering samen met de Delhi Jal Board (verantwoordelijk voor het riool en waterwerken in de hoofdstad) met veel bombarie haar oplossing: een vloot van wat uiteindelijk tweehonderd reinigingsmachines moeten worden. Ze zijn speciaal ontworpen om zich een weg te kunnen banen door Delhi’s talloze smalle straten en steegjes, daar waar de oude machines van de DJB niet konden komen, te groot, te log, zodat de telefoons van rioolwerkers als Rakesh bleven rinkelen.

De nieuwe vloot kwam er na een aanbestedingsprocedure waarbij nabestaanden van overleden rioolreinigers voorrang kregen. In ruil voor een goedkope lening en zeven jaar gegarandeerd werk voor de Delhi Jal Board konden zij een machine op hun naam laten zetten om zo financieel zelfredzaam te worden.

Zo’n honderd van deze helblauwe machines rijden inmiddels door de hoofdstad, waarvan zeven een nabestaande als eigenaar hebben. Op de lijst staat ook één overlevende: Rakesh.

Joney (26) wast zichzelf nadat hij een riool heeft schoongeschraapt in Ghaziabad.Foto Rajat Gupta/EPA

Mange Ram en Brijesh gooien het afval weg dat Joney (niet te zien op de foto) uit het riool heeft gehaald. Foto Rajat Gupta/EPA

„Het is een begin”, zegt mensenrechtenactivist Ashif Shaikh. „Maar het probleem is niet alleen technologie of het gebrek daaraan.” Zijn organisatie Jan Sahas analyseerde ruim vijftig rioolincidenten waarbij tussen 1992 en 2018 bijna honderd doden vielen. Slechts in een derde van de gevallen was überhaupt een politierapport opgesteld.

„De rest kreeg het label ‘dood door ongeluk’”, zegt Shaikh. „Maar dit zijn geen ongelukken. De mensen die hen het riool in sturen, weten dat dit illegaal en levensgevaarlijk is.” Toch werd niemand vervolgd.

Lees ook:de laagstgeplaatsten in India roeren zich. Een nieuwe generatie leiders gaat voorop in het protest

Ook de verantwoordelijk minister gaf onlangs desgevraagd in het parlement toe dat tot op heden niemand is veroordeeld voor het inzetten van ‘handmatige reinigers’. Terwijl de wet die deze praktijk illegaal maakt, in 2013 nog eens werd aangescherpt.

„Niemand is geïnteresseerd dit daadwerkelijk te implementeren”, aldus Shaikh. Vanwege de mensen om wie het gaat: „Dit zijn de onaanraakbaren binnen de onaanraakbaren” legt de activist uit, verwijzend naar een in het verleden gangbare bijnaam voor de Dalits, waaronder de Valmiki’s vallen.

Een goed voorbeeld zijn de Indiase Spoorwegen, die volgens de speciale overheidscommissie op dit gebied nog altijd op grote schaal Valmiki’s zouden inzetten om de stront van het spoor te schrobben, niet zelden via allerlei tussenmannetjes. Ook dat werk hoort volgens de aangescherpte wet door machines te worden uitgevoerd. De Spoorwegen vallen onder de overheid.

RIOLENOOK STEEDS MEER MACHINES

Het werkt als volgt: de eigenaren van de machines hoeven zich niet bezig te houden met de operationele werkzaamheden, dat wordt overzien door een tussenbedrijf. 5 procent van de opbrengst gaat naar hen, de rest is voor de eigenaren. Volgens de organisatie die het project leidt verdienen die omgerekend zo’n 500 euro per maand, na aftrek van hun bankaflossing en operationele kosten. Een soortgelijk project ging vorig jaar in de Indiase stad Hyderabad van start.

„Het komt aan op politieke wil”, zegt Shaikh. „Zolang het kaste-gerelateerde stigma niet wordt aangepakt en deelstaten het probleem blijven ontkennen, blijven er doden vallen.”

Nooit gezien

Te midden van toeterende tuktuks en rondzwermende vliegen laat Kailash Kumar, 28, zich aan de armen van twee collega’s in een rioolput zakken. Een iel lijf, gekleed in niets meer dan een afgeknipte trainingsbroek en plastic zak over zijn haren. Secondenlang kijkt hij ongemakkelijk omhoog, rillend door het gitzwarte water dat tot zijn schouders komt.

Dan gaat-ie aan het werk.

Terwijl de straat vol is met mensen, kijkt niemand op of om. Als er al verbaasde blikken zijn, dan zijn die voor de witte vreemdeling met een notitieboekje in haar handen. Die zijn ze in deze buurt in het noordwesten van Delhi niet gewend. Jongemannen als Kumar duidelijk wel.

Al wil niet iedereen dat toegeven. Hij ziet dit voor het eerst, bromt een man vanachter zijn kar vol mango’s die naast de rioolput is geparkeerd. Onzin, zegt de grijzende eigenaar van een nabijgelegen winkeltje. Hij wil best toegeven dat ze Kumar en zijn collega’s bellen zodra hevige regens de straten hier weer eens kuitdiep onder water zetten.

Ze hebben geen keus, zegt hij. Deze wijk is – zoals zovele in Delhi – illegaal gebouwd. Het rioolsysteem betaalden de bewoners uit eigen zak. Volgens de verkoper weigert de Delhi Jal Board daarom naar hen toe te komen. „We bellen, maar er gebeurt niets.” En Kailash Kumars ‘baas’ , die gehurkt over de rioolput hangt, neemt altijd op.

Indiase activisten en de nabestaanden van een poepschraper die tijdens het werk omkwam, demonstreren in New Dehli.Foto Rajat Gupta/EPA

Bron